De samenleving is continu in beweging. In de participatiesamenleving komen initiatieven en ontwikkelingen meer en meer vanuit de samenleving. We willen samen met dorpsraden, inwoners en ondernemers komen tot oplossingen voor knelpunten. Deze manier van met elkaar omgaan heeft gevolgen voor de fysieke leefomgeving en hoe onze inwoners en ondernemers daar gebruik van willen maken en zorg voor dragen. We scheppen als gemeente randvoorwaarden, bieden kansen en nemen (bureaucratische) obstakels weg. Dit betekent dat we enerzijds ruimte bieden, maar anderzijds ook kaders stellen; de gemeente is en blijft namelijk verantwoordelijk voor een goede ruimtelijke ordening en de daarbij horende keuzes in de fysieke leefomgeving. We hebben een belangrijke rol als beschermer van diverse belangen, zoals bijvoorbeeld veiligheid, gezondheid en de inrichting van de leefomgeving.

We streven ernaar dat Westerveld een actieve, gastvrije en saamhorige samenleving is, gekenmerkt door sociale veerkracht en leefbaarheid. Dit willen we bereiken door te kiezen voor een meer faciliterende rol en minder een regievoerende. Dat betekent ook dat we meebewegen met maatschappelijke ontwikkelingen, en als partner optrekken met onze samenleving. Geen overheid dus die vooral controleert en stuurt, maar een overheid die samenwerkt en faciliteert. Daarbij past ook deregulering en het kiezen voor maatwerk. En dat is precies wat deze Omgevingsvisie wil uitstralen: minder regels, meer maatwerk.

Daarnaast houden we onze rol als belangenvertegenwoordiger en uitvoerder van wettelijke taken. Het spanningsveld tussen partner zijn en uitvoerder van wettelijke taken, vraagt een andere manier van werken. Zowel het college, de gemeenteraad als de medewerkers moeten zich hier continu bewust van zijn.

De Omgevingsvisie bevat daarom geen gedetailleerde blauwdruk van de toekomst, maar beschrijft de koers. Samen met de inwoners en externe partijen geven we nader invulling aan die koers. In die samenwerking zien wij onze rol als volgt:

• We bieden ruimte voor ontwikkelingen, maar willen dat onze waarden en kwaliteiten behouden blijven.
• We leggen minder op voorhand vast in regels, maar willen in dialoog komen tot maatwerk. Of andersom: we laten waar mogelijk vrij, en reguleren daar waar nodig.
• We benaderen de opgaven in de fysieke leefomgeving integraal. Dit betekent dat we waar mogelijk functies combineren, zodat de beschikbare ruimte optimaal wordt gebruikt.
• De Omgevingsvisie beschrijft onze visie. Daar waar de Omgevingsvisie afwijkt van beleid en regels van rijk en provincie gaan we in overleg op zoek naar ruimte om te experimenteren en pionieren.
• We monitoren de ambities uit deze Omgevingsvisie en sturen bij wanneer dat wenselijk is.

De gemeente Westerveld staat niet op zichzelf. Voor een toekomstgerichte koers vinden wij het belangrijk om bewust stil te staan bij de functie en plek die we in de regio (willen) vervullen. We hebben diverse samenwerkingsverbanden in de regio. Zo zijn we aangesloten bij de P10-Plattelandsgemeenten, Regio Zwolle, Kennispoort Regio Zwolle, de Eems Dollard Regio (EDR), MKB Noord en het Samenwerkingsverband Noord-Nederland (SNN). In het kader van de Regio Zwolle werken we bijvoorbeeld actief en gericht aan een ‘sociaal-sterke, circulaire, innovatieve en klimaatbestendige groeiregio’. Die samenwerkingsverbanden vinden we waardevol.

Tegelijk heeft Westerveld (binnen de regio) een uniek profiel: we zijn een groene, agrarische gemeente met een ongekende rijkdom aan cultuurhistorische, landschappelijke en ecologische waarden.

Concreet komt dit tot uitdrukking in onze vijf ‘Unique Selling Points’:

1. Natuur
2. Duisternis en sterren
3. Cultuur, erfgoed en monumenten
4. Landschap
5. Koloniën van Weldadigheid (tevens Unesco-Werelderfgoed)
6. Archeologie

Op dat profiel, en op die Unique Selling Points, willen we als gemeente regionaal en nationaal worden herkend. We richten ons beleid dan ook op het herkenbaar houden van onze gemeente en maken keuzes die daarbij horen. Zo passen bij ons profiel bijvoorbeeld geen Vinex-wijken, bovenregionale bedrijventerreinen of massatoerisme.

Wat wel past is dorps wonen in een groene omgeving (excellent wonen). Wat ook past is ruimte voor kleinschalige bedrijvigheid. Onze ligging nabij de A28, de A32 en grotere plaatsen als Assen, Meppel, Beilen en Steenwijk maakt dat Westerveld goed als uitvalsbasis kan dienen voor dergelijke bedrijven.

Wat betreft het toerisme is onze gemeente een gebied voor de fijnproever. We streven naar een onderscheidend toeristisch aanbod passend bij de identiteit van onze gemeente.

In de afgelopen jaren is er veel gerealiseerd op het gebied van bewegen in de buurt en sportactiviteiten. Onze fysieke leefomgeving nodigt uit tot ontmoeten en verblijven. Onze vele culturele activiteiten dragen bij aan de mentale gezondheid van onze inwoners. Door middel van gerichte campagnes en voorlichting weten we veel inwoners te bereiken en te activeren. Een steeds grotere groep mensen wordt daardoor gezond oud in onze gemeente.

Door bundeling hebben we onze voorzieningen op peil weten te houden. Een aantal voorzieningen hebben we geconcentreerd in het midden van de gemeente (ruwweg het gebied Diever – Dwingeloo), om deze voor iedereen toegankelijk te houden.

Anno 2040 doet iedereen mee. De openbare gebouwen zijn voor iedereen volledig toegankelijk. Ook onze digitale toegankelijkheid is optimaal. We hebben Westerveld uitgeroepen tot Regenbooggemeente, omdat we ons actief inzetten voor de acceptatie van lesbische, homoseksuele, biseksuele, transgender en intersekse personen (LHBTI's).

In het Daily Urban System (Een Daily Urban System (DUS) is het gebied rond een stad waarbinnen de belangrijkste dagelijkse woon- werkverplaatsingen zich afspelen) van Zwolle neemt Westerveld anno 2040 een steeds prominentere plek in. We merken dat Westerveld een aantrekkelijke gemeente is om te wonen, te werken en te recreëren. Het decor van onze drie grote natuurgebieden geeft daaraan een extra, parkachtige, dimensie. Ons woningaanbod is divers en afgestemd op doelgroep en behoefte. Mede door het mogelijk maken van vernieuwende en innovatieve woonvormen, blijven jongeren vaker en langer in onze gemeente wonen. In bepaalde, delen van het landelijk gebied is de woonfunctie verder tot ontwikkeling gekomen. Specifiek voor onze oudere inwoners zijn gelijkvloerse woningen en appartementen gerealiseerd. 

We hebben - naast de bestaande in- en uitbreidingslocaties - vooral woningen gebouwd in het midden van de gemeente. Op die manier hebben we het gebied Diever – Dwingeloo kunnen versterken. Door de woningbouw in dat gebied te concentreren, hebben de dorpen hun eigen karakter kunnen behouden. 

Er heerst een goed vestigings- en ondernemersklimaat. Er worden volop nieuwe ondernemingen opgestart en bestaande bedrijven groeien. In de afgelopen jaren zijn we samen met ondernemers tot mooie maatwerkoplossingen gekomen. Onze regels zijn flexibel en het is gelukt om (passende) werkgelegenheid te behouden en aan te trekken. Onze bedrijventerreinen zijn in trek. En op locaties van voormalige (agrarische) bedrijven en bedrijfsgebouwen in het landelijke gebied worden succesvol nieuwe bedrijven opgestart, waarbij we bij voormalige agrarische bedrijven ook (bijzondere) woonvormen hebben zien ontstaan. Daarmee hebben we dreigende verpaupering een halt kunnen toeroepen.

Toeristen en dagjesmensen weten ons volop te vinden, voelen zich welkom en komen tot rust binnen onze gemeente. De gemeente ademt een sfeer van saamhorigheid, gemoedelijkheid en rust. De vier grote kernen hebben we een eigen toeristisch accent gegeven. We merken dat Diever, Havelte, Dwingeloo en Vledder daarop in toenemende mate worden herkend. Onze natuurgebieden en de vele andere historische en landschappelijke elementen en structuren, ons erfgoed, monumenten en de mooie dorpen, vormen belangrijke trekpleisters. We onderscheiden ons ook als gebied in Nederland waar ’s nachts nog echte duisternis is en sterren goed zichtbaar zijn. De Koloniën van Weldadigheid hebben de status van werelderfgoed gekregen; als gemeente profiteren we daar volop van.

Terugkijkend op de periode tussen 2020 en 2040 heeft de transitie naar duurzame (kringloop)landbouw vorm gekregen. Als gemeente hebben we die transitie ondersteund en begeleid. De (milieu)druk op de woon- en leefomgeving is afgenomen. Onze agrarische sector bloeit.

Tussen 2020 en 2040 zijn grote stappen gezet op het gebied van klimaat, energie en duurzaamheid. Onze fysieke leefomgeving is aangepast op de klimaatverandering en er zijn belangrijke stappen gezet richting een energieneutraal Westerveld. Een aantal dorpen in de gemeente is energieneutraal.

Door een preventieve aanpak, en in overleg met de betrokken partijen, is het gelukt de ondergrondse drinkwatervoorraad te beschermen tegen dreigende verontreinigingen (zoals olie, chemicaliën, zware metalen, beschermings- en bestrijdingsmiddelen).

Door de inzameling, het transport en de behandeling van afvalwater beperken wij de risico’s voor de volksgezondheid en het watersysteem.

Er bleek behoefte te bestaan aan proeftuinen en experimenteerruimte waar nieuwe technologische innovaties worden ontwikkeld en beproefd. Als gemeente zijn we daar, in samenwerking met onderwijsinstellingen, het bedrijfsleven en inwoners mee aan de slag gegaan, met mooie resultaten.

In het proces om te komen tot het Ambitiedocument, zijn vijf integrale ambities geformuleerd

In 2015 heeft de Verenigde Naties 17 duurzame ontwikkelingsdoelstellingen vastgesteld, die zijn geadopteerd door alle lidstaten en een belangrijke gezamenlijke agenda vormen. Ook de Nederlandse regering heeft zich verbonden aan de Global Goals. De inzet van gemeenten is nodig om de doelen te realiseren, omdat deze raken aan belangrijke opgaven voor lokale overheden zoals het terugdringen van ongelijkheid, maatschappelijke integratie, duurzame productie en consumptie, een leefbare en veilige leefomgeving en kwalitatief en participatief bestuur. Westerveld heeft zich als ‘Global Goals-gemeente’ verbonden aan dit programma en handelt hier in de praktijk naar. Ook wij willen namelijk graag bijdragen aan een rechtvaardige, veilige en welvarende wereld. Daarnaast vinden we de Global Goals een heldere en bruikbare leidraad voor de ontwikkeling van beleid.

Op nagenoeg alle beleidsterreinen die door de Global Goals worden omvat, staat de gemeente Westerveld voor opgaven. Via het uitvoeren van de Omgevingsvisie wil de gemeente bijvoorbeeld werken aan een goede gezondheid (GG3), betaalbare en duurzame energie (GG7), economische groei (GG 8), verantwoorde productie (GG 12), klimaatactie (GG 13), veiligheid en sterke publieke diensten (GG 16). We zien kortom verbinding met onze eigen strategische doelstellingen. Daarom nemen we verantwoordelijkheid en profileren we ons als Global Goals gemeente.

Dolfing ven in het Dwingelderveld (foto: archief gemeente Westerveld)

Plek in de regio

De Omgevingsvisie bevat, vanuit het doorlopen participatieproces, de gemeentelijke koers voor de fysieke leefomgeving. Bij die koers horen keuzes. Met die keuzes geven we invulling en richting aan de vijf integrale ambities. Een aantal van die keuzes is te koppelen aan een concreet gebied (of plek). Die gebiedsgerichte keuzes staan centraal in onderdeel 2. Er zijn echter ook keuzes die gelden voor de hele gemeente. Die keuzes lichten we hieronder toe.

Als gemeente zijn we ambitieus. We vinden veel onderwerpen belangrijk. Het is ons streven om zoveel mogelijk van onze ambities te realiseren. Tegelijk zijn we ook realistisch. In deze Omgevingsvisie zijn meer ambities en acties opgenomen dan we op korte termijn kunnen realiseren. Daarom zullen we moeten prioriteren.

Prioritering kan inhouden dat we als gemeente niet altijd zelf de uitvoering op ons nemen, maar deze bij externe partijen neerleggen. Dit neemt niet weg dat de regie altijd bij ons blijft liggen. Afhankelijk van de opgaven kiezen we voor een stimulerende, ondersteunende, volgende of faciliterende rol.

Daar waar we spreken over “we”, wordt in de “Uitvoeringsagenda” omschreven voor wie er een rol wordt gezien om deze ambitie te realiseren.

De gemeentebrede keuzes en de vijf ambities vormen de basis voor de Visiekaart.

• We zetten ons ervoor in dat de digitale bereikbaarheid wordt geoptimaliseerd, waar dat nu nog onvoldoende voor elkaar is. Ook zien wij het belang van de bereikbaarheid door snel internet.
• Vanwege de ligging nabij de A28 en A32 is onze gemeente met de auto uitstekend bereikbaar voor de rest van Nederland. Ook binnen de gemeentegrenzen is alles goed bereikbaar, zeker als je van noord naar zuid gaat. In Diever en Vledder laat de doorstroming van het verkeer over de N855 te wensen over. We blijven ons inzetten voor het oplossen van (toekomstige) knelpunten in de oost-westverbinding door onze gemeente, primair binnen het bestaande tracé.
• Grote kernen als Steenwijk, Meppel, Assen en Beilen zijn met het openbaar vervoer goed bereikbaar. Reizen van en naar die kernen is relatief goed gefaciliteerd, daarbuiten is het lastiger om met het openbaar vervoer te reizen. Als gemeente hebben we beperkt invloed op bestaande en nieuwe buslijnen. Waar mogelijk maken we ons sterk voor verbeteringen en nieuwe bestemmingen. Wij voorzien in de nabije toekomst een ontwikkeling naar innovatieve vervoersvormen.
• De komende 15 jaar is er op het gebied van fysieke bereikbaarheid veel verandering te verwachten, waarop wij zo goed mogelijk proberen in te spelen.
• We gaan voor Slimme Mobiliteit (reizen met de inzet van informatie- en communicatietechnologie), omdat dit een aantrekkelijke vorm van mobiliteit is, vooral voor jongeren. Toeristen verleiden we op deze wijze bovendien om zich door onze gemeente te verplaatsen.
• We hechten veel waarde aan een goede bereikbaarheid en optimale verbindingen binnen het gehele grondgebied van de gemeente voor hulpdiensten als brandweer, politie en ambulance. Om die reden hebben we bij de inrichting van de fysieke leefomgeving aandacht voor het snel en effectief kunnen optreden van de hulpdiensten.  
• De gemeente Westerveld wil een gezonde en veilige fysieke leefomgeving bieden aan haar inwoners en bezoekers. De keuzes die gemaakt worden voor inrichting en het gebruik van de fysieke leefomgeving hebben invloed op de mate waarin mensen worden blootgesteld aan de effecten van ongevallen en rampen en het risico dat zij hierbij lopen. Hoewel absolute veiligheid nooit haalbaar is, vinden we het belangrijk dat er een transparante afweging wordt gemaakt tussen veiligheid en andere maatschappelijke belangen. Hierbij is expliciet aandacht voor zowel het voorkomen en beperken van veiligheidsrisico’s als het bestrijden van branden, rampen en crisis  en de zelfredzaamheid van mensen die aan deze veiligheidsrisico’s zijn blootgesteld. Voor zover mogelijk worden risicobronnen en –ontvangers zo veel mogelijk van elkaar gescheiden.
• We werken samen met betrokken partners actief aan de duurzame veiligstelling van de openbare drinkwatervoorziening, nu en in de toekomst. We beschermen de grondwaterbronnen tegen menselijke invloeden van buitenaf. We voorkomen grondwaterverontreinigingen door zo veel mogelijk vervuilende activiteiten te weren in onze grondwaterbeschermingsgebieden en waterwingebieden.

• Ondernemerschap en bedrijvigheid in onze gemeente willen we behouden en versterken. Hiermee draagt onze lokale economie bij aan een fijn woon- en werkklimaat. Samen met inwoners, bedrijven en maatschappelijke organisaties zetten we ons allereerst in voor het behouden en versterken van het vestigingsklimaat, duurzaam ondernemerschap en het benutten van kansen. Dit betekent dat we vestigingsmogelijkheden zullen bieden voor lokale bedrijven. Maar ook bieden we ruimte voor bedrijven van elders, die passen bij de Westerveldse maat en schaal. Niet-agrarische bedrijven met een grote impact op landschap en milieu sluiten we op voorhand uit.
• Brede welvaart is het uitgangspunt van de economische koers. De gemeente stimuleert bedrijven om hieraan bij te dragen, door het bieden van werk, maar ook door in brede zin aandacht te hebben voor hun omgeving. Circulariteit (het sluiten van de keten en het zorgen dat geen grondstoffen verloren gaan) vinden we daarbij erg belangrijk. Dit sluit aan bij de Regiodeal Zwolle, waarin circulair produceren en consumeren als een belangrijk aspect wordt gezien als aanvulling op een gezonde leefomgeving. We willen dat over 5 jaar 25% van de economische activiteit binnen onze gemeente circulair is. We willen hier in samenwerking met externe partijen concreet invulling aan.
• Wat betreft recreatie en toerisme streven we naar een verdere verbetering van het toeristisch-recreatieve palet. Daarbij geldt: ‘kwaliteit boven kwantiteit’, wat betekent dat we initiatieven voor verbetering van bestaande recreatieterreinen zullen ondersteunen. Ook de vestiging van kwalitatief hoogwaardige en onderscheidende nieuwe recreatieterreinen sluiten we niet op voorhand uit. Het spreekt voor zich dat nieuwvestiging een zorgvuldige (ruimtelijke) afweging vraagt. Overigens blijven we bij dit alles van mening dat ondernemers ruimte moeten krijgen voor een gezonde bedrijfsvoering. Wat die ruimte exact is, hangt sterk af van de plek in combinatie met de aanvraag. Dit vraagt daarom een maatwerk-aanpak.
  Bij dit alles streven we naar een duurzame, energieneutrale, natuurinclusieve en klimaatbestendige ontwikkeling van de recreatieve sector.
• Via het project Vitale Vakantieparken werken we onder andere aan het onderwerp ‘permanente bewoning’. Op parken waar permanente bewoning plaatsvindt, willen we tot een oplossing komen. Vanuit dit project worden kansen gezien in zogenoemde pauzewoningen, als een van de antwoorden op illegale bewoning van recreatiewoningen. Pauzewoningen zijn laagdrempelige en snel beschikbare woonruimten voor mensen met een acute woonvraag. Het gaat bijvoorbeeld om mensen die in scheiding liggen, gezinnen met jonge kinderen en mensen met psychische, sociale, medische en/of financiële problemen. Een pauzewoning is tijdelijk van aard, zo kan het een recreatieverblijf op een vakantiepark zijn. De regeling daartoe werken we uit via het project Vitale Vakantieparken. Voor de realisatie kijken wij nadrukkelijk naar de markt.
• De vier grote kernen hebben we wat betreft toerisme en marketing gethematiseerd:
  • Diever: Village of Shakespeare
  • Dwingeloo: Beleef de ruimte/duisternis en sterren
  • Havelte: Het verhaal van ijs- en oorlog
  • Frederiksoord/Vledder: Koloniën van Weldadigheid
    
    We ondersteunen en faciliteren initiatieven die aansluiten bij deze thema’s.
• Vakantie en vrijetijdsbesteding in eigen land is populair. Daardoor is er meer behoefte aan kwaliteit en flexibiliteit in verblijfsrecreatie. We willen die ontwikkeling faciliteren en innovaties stimuleren.

• Iedereen doet mee in Westerveld! In onze openbare ruimte hebben we altijd aandacht voor de toegankelijkheid voor ouderen en fysiek beperkten. Met onze stimulerende, ondersteunende en faciliterende rol bij maatschappelijke voorzieningen, onderwijs en activiteiten zetten wij ons actief in voor toegankelijkheid en acceptatie van LHBTI’ers.
• We streven ernaar dat elk dorp een functie voor ontmoeting houdt.
• Behoud en versterken, zo mogelijk door clustering, van het huidige niveau aan maatschappelijke voorzieningen (zoals sport, cultuur, onderwijs en muziek) en activiteiten in de voorzieningendorpen is het streven. We willen daarnaast ten minste twee multifunctionele locaties gerealiseerd zien dan wel (een) bestaande locatie(s) behouden en versterken voor dorpsoverstijgende voorzieningen voor sport, muziek, culturele activiteiten en buurtactiviteiten, alsmede onderwijs. Bij dit alles is functie belangrijker dan accommodatie/locatie.
• We zijn blij met het bestaande aanbod aan musea. Ze spelen een belangrijke rol in onze samenleving. We beschouwen de aanwezigheid van musea als waardevol en willen ons dan ook samen met de sector blijven inspannen het bestaande aanbod in stand te houden.
• Wij weten dat maatschappelijke voorzieningen onder druk kunnen komen te staan. Daarom geven wij ruimte om ondersteunende commerciële activiteiten te ontplooien als dat nodig is voor een gezonde exploitatie van de betreffende maatschappelijke voorziening. Wij geven daarbij veel ruimte voor eigen initiatieven en invulling.
• We streven ernaar de hogere voorzieningen, zoals het voortgezet onderwijs, in het midden van de gemeente (ruwweg het gebied Diever – Dwingeloo) van de gemeente te clusteren.
• Om onze voorzieningen van voldoende draagvlak te blijven voorzien, kiezen we voor een daarbij passende woningbouwopgave. Wat die passende woningbouwopgave is, kan per kern verschillen en vraagt nadere uitwerking. Bedoeld wordt dat we kiezen voor maatwerk per dorp. Deze nadere uitwerking vindt plaats middels de Woonvisie, welke via de beleidscyclus op termijn zal worden verwerkt in de Omgevingsvisie.
• In de huidige Structuurvisie is het gebied Diever – Dieverbrug – Dwingeloo als transformatiegebied benoemd. Het betreft een gebied met een relatief grote kans op dynamiek (vanwege de nabijheid van twee van de grootste dorpen in de gemeente en de aanwezigheid van doorgaande wegen, openbaarvervoer(-hub) en de Drentsche Hoofdvaart). De beleidslijn uit de Structuurvisie zetten we voort, met als ambitie Diever en Dwingeloo (via Dieverbrug) functioneel en fysiek meer met elkaar te verbinden. Woningbouw is een manier om daaraan concreet handen en voeten te geven. Deze ambitie vraagt nadere studie en uitwerking.
• Voor jongeren maken we het mogelijk om in onze gemeente te blijven wonen (of hier op latere leeftijd terug te keren). We zetten ons in voor de aanwezigheid van woonruimte voor starters in de vorm van sociale huurwoningen en koopwoningen in het lage prijssegment.
• We zien daarnaast steeds meer vraag naar vernieuwende woonconcepten, al dan niet in combinatie met zorg. Voor dergelijke concepten bieden we ruimte om te experimenteren en bij succes te bestendigen. Innovatieve woon-zorgcombinaties voor onze oudere inwoners willen we faciliteren. Maar ook Tiny Houses (ook wel ‘micro-wonen’ genoemd) zien we hierbij als interessante optie. We staan open voor stralingsarme woonfuncties. In beide gevallen zijn wat ons betreft externe partijen aan zet om daarvoor concrete plannen te ontwikkelen.
• Om te voorzien in de gemeentelijke eigen woonbehoefte zal meer nodig zijn dan inbreiding; op enig moment kan ook planmatige uitbreiding aan de orde komen. Wat betreft uitbreidingsmogelijkheden van de kernen, zien we rond Dwingeloo, samen met het transformatiegebied, de meeste mogelijkheden. Omdat we inzetten op het behoud van de natuurlijke, landschappelijke en cultuurhistorische waarden, ligt woonuitbreiding rond Diever, Havelte en Vledder – buiten de eerder aangewezen in- en uitbreidingslocaties - aanzienlijk lastiger.
• Door decentralisatie van verantwoordelijkheden in de zorg, wordt de gemeente meer en meer verantwoordelijk voor ‘beschermd wonen’ (vanaf 2022/2023) en maatschappelijke opvang (vanaf 2026). Wij ondersteunen mensen met een psychische kwetsbaarheid zoveel mogelijk in onze wijken en bieden hier geschikte voorzieningen voor. Hierbij houden we rekening met het toetsingskader zorg.
• In het buitengebied komen geregeld agrarische gebouwen en gronden vrij, en soms dreigt daar verpaupering of crimineel gebruik. Om dit te voorkomen willen we op deze plekken ruimhartig omgaan met plannen voor wonen/werken en recreatie, kinderopvang, ambachtelijke bedrijvigheid, winkels met streekproducten of creatieve beroepen.

• Verschillende ambities, bijvoorbeeld rond klimaatadaptatie, hebben gevolgen voor de bodem. Ook het gebruik van bodemwarmte als nieuwe vorm van verwarming voor woningen kan gevolgen hebben voor de bodem. Wij vinden het belangrijk dat we op een slimme manier gebruik maken van onze bodem. We beschermen de bodemwaarden waar dat nodig is en waar het tot onze taken behoort. We hanteren daarbij de wettelijke kaders. We bekijken hoe we onze bodem op een goede en duurzame manier kunnen benutten.
• Natuur is niet alleen te vinden in de natuur- en bosgebieden, maar overal in onze gemeente. We vinden het versterken van biodiversiteit en natuurwaarden in gemeentelijke groenstructuren, cultuurhistorische landschapselementen, (klimaatbestendige) bossen en natuurterreinen binnen de gehele gemeente (groenblauwe dooradering) belangrijk. Doordat we in ons beleid en in onze uitvoering inzetten op het verhogen van de landschappelijke waarden en biodiversiteit - ook buiten de natuurgebieden – dragen we bij aan het verhogen van natuurwaarden.
• Vanuit de gedachte van ‘positieve gezondheid’ benaderen we gezondheid vanuit het vermogen van mensen om zoveel mogelijk eigen regie te kunnen voeren. In de fysieke leefomgeving betekent dit dat de toegang tot voorzieningen goed geregeld is en dat we aandacht hebben voor een stimulerende omgeving (groen, natuur en cultuur), veiligheid en milieu. Onze ambities richten zich juist op deze zaken. Op deze manier werken we vanuit een brede blik aan gezondheid.
• Wij zetten in op een veilige en gezonde school- en sportomgeving. Hier hebben we specifiek aandacht voor bij de inrichting van ons openbaar gebied in de buurt van scholen en sportvoorzieningen.
• In veel van onze (eigen) projecten is al aandacht voor biodiversiteit. Zo organiseren we kennisbijeenkomsten en verbeteren we de biodiversiteit van het gemeentelijk groen (een aantal gemeentelijke bermen wordt bijvoorbeeld ingezaaid met bloemrijke mengsels, met voorrang voor bermen langs fietspaden). We gaan onze activiteiten op het gebied van het verbeteren van de biodiversiteit actiever uitdragen.
• Binnensportaccommodaties zijn er in eerste instantie voor gymonderwijs. Dit is een wettelijke verplichting. In totaal beschikken we over relatief veel accommodaties. Dit is mede een gevolg van de lage bevolkingsdichtheid en de grootte van onze gemeente. Draagvlak, evenwichtige spreiding en het combineren van mogelijkheden zijn belangrijke voorwaarden voor behoud van deze voorzieningen. We willen een passend buitensportareaal. Hierbij zijn (verwachte) bevolkingsaantallen, draagkracht en draagvlak, gebruik door eigen inwoners en het combineren van de voorzieningen belangrijke randvoorwaarden voor het ondersteunen en faciliteren door de gemeente. (Buiten)zwembaden dragen bij aan een gezonde sportomgeving, maar hun zwaartepunt ligt vooral op recreatief en toeristisch vlak. Voor andere maatschappelijke voorziening (zoals dorpshuizen) willen we steeds meer naar een positie van regiegemeente (ondersteunen en meehelpen mogelijk maken). Specifiek voor de dorpshuisfunctie vinden we het van belang dat ontmoeting en activiteiten kunnen plaatsvinden: het gaat om de functie, niet om de stenen.
• Voor een gezonde inrichting van de leefomgeving moet de milieukwaliteit goed zijn.
• Lucht, bodem en geluid mogen geen schadelijke invloed hebben en nieuwe initiatieven mogen geen onevenredige negatieve effecten hebben op onze milieukwaliteit. Wat betreft het gebruik van gewasbeschermingsmiddelen sluiten wij aan bij de landelijke regelgeving, waarin een trend zichtbaar is van het verminderen van het gebruik van beschermingsmiddelen. We zetten de gesprekken en samenwerkingen voort die als doel hebben om duurzaamheid te bevorderen.
• De milieukwaliteitseisen die door het Rijk zijn vastgesteld, vormen voor ons het minimale niveau. Waar mogelijk verbeteren we de bestaande milieukwaliteit.
• We zien een tendens naar bewuster en duurzamer leven. Er is (collectief en/of individueel) ruimte nodig om in te kunnen spelen op die ontwikkeling. Wij ondersteunen dergelijke duurzame initiatieven en houden hier rekening mee in ons beleid.
• Met betrekking tot de gemeentelijke watertakenzijn dit onze strategische ambities:
  • Door de inzameling, het transport en de behandeling van afvalwater beperken wij de risico’s voor de volksgezondheid en het watersysteem.
  • Beheren van de afvalwaterketen en het watersysteem tegen zo laag mogelijke (maatschappelijke) kosten.
• Volgens ons heeft duurzame landbouw de toekomst. We leveren daarom een bijdrage aan een pilot die zich richt op een verminderd middelengebruik in de landbouw. In deze pilot testen boeren innovatieve spuittechnieken, het gebruik van weerbare rassen en ecologisch minder belastende producten.
• Als gemeente zien we de ontwikkelingen in de landbouw en volgen we de gesprekken en discussies over de transitie naar een duurzame en toekomstbestendige sector. We ondersteunen die ontwikkeling en onderkennen het belang te komen tot Kringlooplandbouw in 2040.
• Wij vinden het belangrijk dat inwoners van Westerveld gebruik kunnen maken van duurzame mobiliteit. Daarbij hoort aandacht voor een aantrekkelijke, goed onderhouden en toegankelijke fiets- en wandelinfrastructuur. Ontbrekende schakels in het fiets- en wandelnetwerk vullen we in. We profileren ons als dé fiets- en wandelgemeente van Drenthe.
• Bij het ontwerp en (her)inrichting van dorpen, pleinen, parken en buitengebied willen we gebruikers uitnodigen om te bewegen, bijvoorbeeld door de aanleg van ‘ommetjes’. Bij grote ruimtelijke opgaven nemen we dit ook als onderdeel van het programma van eisen mee.
• We voelen ons betrokken bij ongeruste inwoners over de uitbreiding van telecomnetwerken, waaronder 5G. Wel merken we op dat 5G niet een onderwerp is waar wij als gemeente over gaan; het rijk bepaalt hiervoor de regels. Wij staan dan ook op het standpunt dat er op dit moment geen aanleiding is om eigen beleid te voeren dat afwijkt van de geldende landelijke regels. Als gemeente zullen we onze oren en ogen open houden voor wat er speelt in de samenleving. Ook zullen we de ontwikkelingen in ieder geval op de voet blijven volgen.
• Gaswinning is een verantwoordelijkheid van het ministerie van Economische Zaken en Klimaat. De gemeente blijft tegenstander van gaswinning en dringt aan op een transparante, snelle en adequate schade afhandeling voor getroffen burgers. Knelpunt blijft echter de huidige Mijnbouwwet. Wat betreft de Mijnbouwwet zijn we van mening dat daarin meer zeggenschap en/of bevoegdheden moeten worden opgenomen voor betrokken gemeentelijke overheden. We zullen dit belang blijven uitdragen richting het Ministerie. Dit alles neemt niet weg dat de impact op onze inwoners en bebouwde omgeving – zowel materieel als immaterieel – groot kan zijn. We blijven ons daarom inspannen om samen met betrokken partners (buurtgemeenten, waterschap en provincie) actief betrokken te zijn richting mijnbouwbedrijf en het ministerie. Op die manier blijven we onze adviserende rol aan de voorkant inzetten bij lopende trajecten. Wat betreft de Mijnbouwwet zijn we van mening dat daarin meer zeggenschap en/of bevoegdheden moeten worden opgenomen voor betrokken gemeentelijke overheden. Dat zullen we blijven uitdragen richting het Ministerie. Op die manier blijven we onze adviserende rol aan de voorkant inzetten bij lopende trajecten. Voor zover onze invloed reikt, verlangen we dat:
  • de winning van delfstoffen veilig gebeurt;
  • negatieve gevolgen van de winning geminimaliseerd worden;
  • resterende negatieve gevolgen gecompenseerd worden;
  • er maatschappelijke voordelen gerealiseerd worden in het winningsgebied.

• Erfgoed en cultuurhistorie zien we als ontwikkelkans. We geven daarom ruimte aan behoud door ontwikkeling: de herinvulling van erfgoed als dat ten dienste staat van het behoud ervan. Daarbij zullen we meedenken in kansen.
• De gemeente herbergt veel oorlogserfgoed uit de Tweede Wereldoorlog. We zetten in op verdere beleefbaarheid van dat waardevolle erfgoed.
• Duisternis en stilte behoren tot onze Unique Selling Points. Daar waar deze kwaliteiten nog volop aanwezig zijn, willen we deze behouden. Bij nieuwe ontwikkelingen houden we hier rekening mee en in het Omgevingsplan nemen we normen op.
• Wij werken samen met de Wageningen University & Research aan een buitengewone leerstoel ‘Cultureel Erfgoed en Ruimtelijke Participatieve Ontwikkeling’. Met deze leerstoel willen we antwoorden vinden op vragen over transitieopgaven, en hoe we van een gemeente als de onze, met veel cultureel erfgoed, een duurzame, levensloopbestendige samenleving maken.
• We houden bij herinrichting van het openbaar gebied rekening met klimaatadaptatie door zoveel mogelijk groen aan te leggen en ruimte op te nemen voor waterberging, -infiltratie en –afvoer.
• We ondersteunen lokale initiatieven rond verduurzaming, op voorwaarde dat deze passen in het gebied en zijn besproken met het dorp/de omwonenden. We vinden het belangrijk dat de opbrengsten ten goede komen aan de lokale gemeenschap, lokale ondernemers en terrein beherende organisaties.
• Als het gaat om verduurzaming, denken we ook aan woningen die volledig ‘off-grid’ gaan. Ook willen we dat in 2030 in ieder geval drie potentiële gebieden volledig energieneutraal zijn (In de communicatie van de Rijksoverheid wordt de term ‘wijken’ gebruikt. Aangezien de gemeente Westerveld onder te verdelen is in wijken, dorpen en buurten, is ervoor gekozen om de term ‘gebieden’ te gebruiken). Naast deze visie wordt gewerkt aan de Transitievisie Warmte. Hierin wordt de uiteindelijke keuze gemaakt of deze ambitie nog hoger wordt gelegd en welke gebieden worden uitgewerkt in een Wijk Uitvoeringsplan per gebied. De energietransitie is dermate complex dat samenwerking met de samenleving hierin geboden is. Daarbij hoort in onze beleving ook het benutten van mogelijkheden wat betreft isolatie en energiebesparing. Als gemeente verduurzamen we waar mogelijk onze gemeentelijke maatschappelijke voorzieningen. In lijn met de Samenlevingsagenda onderzoeken we de mogelijkheden voor (elektrische) deelauto’s.
• We willen inzetten op energieneutrale, natuurinclusieve en klimaatbestendige woningbouw en bedrijvigheid. We stimuleren daarom het gebruik van duurzame, zoveel mogelijk bio-based materialen. Het aspect klimaatverandering maken we tot een integraal onderdeel van het locatiekeuzeproces
• We bieden ruimte aan kansrijke, nieuwe vormen van hernieuwbare energie en energieopslag die een bijdrage leveren aan onze doelstelling. Hierbij zien we een nauwe koppeling met de waarden, kansen en koers van de verschillende gebieden als omschreven in de gebiedskompassen. Zo zijn er bijvoorbeeld wat betreft bodemenergie gebieden aangewezen – door de provincie – waar restricties en verboden gelden.
• De aanwezigheid van Defensie is belangrijk voor onze gemeente. We staan open voor de ideeën die Defensie heeft wat betreft verduurzaming van gronden en gebouwen. Deze ideeën willen we ondersteunen en faciliteren.
• Wat betreft de gemeentelijke watertaken zijn dit onze strategische ambities:
  • Het realiseren van een duurzame bedrijfsvoering met een acceptabele belasting voor milieu en omgeving.
  • Het realiseren van een klimaatbestendig watersysteem en een klimaatbestendige afvalwaterketen. Waar nodig beperken we (grond)wateroverlast en gevolgen van klimaatverandering.
• Wij streven naar een afvalvrije samenleving, waarbij we afvalscheiding zo gemakkelijk mogelijk maken. We zetten in op 90% recyclebare afvalstromen in 2025 en 98% voor 2030. We weten dat dit ambitieuze plannen zijn, die niet zonder dialoog met relevante partijen gerealiseerd kunnen worden.